Jak wygląda edukacja w Danii?

Duński system edukacji często przedstawiany jest jako wzór do naśladowania. Wystarczy przypomnieć sobie serial „Rita” dostępny na Netfliksie – uczniowie są z nauczycielami na ty, a w szkole panuje przyjazna atmosfera oparta na tolerancji, otwartości i równości. W skandynawskich szkołach dzieci są również uczone brania odpowiedzialności za własną edukację i traktowane na równi z dorosłymi. Serial o duńskiej nauczycielce powinna obejrzeć każda osoba zainteresowana tamtejszym modelem edukacji – również rodzice planujący emigrację do Danii. A jak wygląda duńska szkoła w teorii? Odpowiedź znajdziesz w dzisiejszym wpisie!

Børnehave i Børnehaveklasse: przedszkole i zerówka

W Danii nie ma obowiązku uczęszczania do żłobka i przedszkola, a obowiązkowa edukacja rozpoczyna się w wieku 6 lat – to właśnie wtedy dzieci posyłane są do klasy zerowej, czyli odpowiednika naszej zerówki. Jeśli rodzice zdecydują się na żłobek lub przedszkole, muszą się liczyć z pewnymi opłatami: ok. 70-75% dziennej opieki finansuje państwo, natomiast resztę płaci rodzic. Czesne różni się w zależności od gminy, a najdroższe są przedszkola w Kopenhadze. W przedszkolu dzieci uczą się przez zabawę i są stopniowo przygotowywane do nauki w zerówce i szkole podstawowej.

Maluchy dużo czasu spędzają na świeżym powietrzu, co jest typowe dla krajów skandynawskich. To właśnie z Danii wywodzi się koncepcja „leśnych przedszkoli”, które skupiają się właśnie na zabawie poza murami placówki. Leśne przedszkola (Skovbørnehave) są znane już od lat 50. XX wieku – to właśnie wtedy mieszkańcy małego duńskiego miasteczka zainspirowali się podejściem Elle Flatau, która codziennie zabierała swoje dzieci na spacery do lasu. Leśne przedszkola są popularne nie tylko w Skandynawii, lecz również w innych krajach. Ta koncepcja dotarła też do Polski, gdzie działa Polski Instytut Przedszkoli Leśnych.

Folkeskole – podstawówka i szkoła średnia I stopnia

Szkoła podstawowa jest bezpłatna i przeznaczona dla dzieci i młodzieży w wieku 7-16 lat. Po ukończeniu klasy zerowej (Børnehaveklasse) dzieci udają się do Folkeskole, czyli połączenia podstawówki i szkoły średniej I stopnia, gdzie uczęszczają od 1. do 9. klasy. Istnieje również klasa dziesiąta, która ma charakter fakultatywny (przeznaczona głównie dla uczniów, którzy chcą poprawić oceny). W Danii nie ma obowiązku szkolnego, lecz jest obowiązek edukacyjny, co oznacza, że rodzice mogą samodzielnie uczyć dziecko. Wyniki dzieci uczęszczających do szkoły są opisowo oceniane pod koniec każdego semestru.

W 9. lub 10. klasie uczniowie przystępują do egzaminów końcowych (ustnych i pisemnych) z siedmiu przedmiotów. Pięć z nich jest obowiązkowych (język duński, matematyka, język angielski, fizyka, chemia), a dwa wybiera się podczas losowania – jeden musi być z geografii lub biologii, a drugi z angielskiego, historii, nauk społecznych lub innego przedmiotu humanistycznego.

W duńskich szkołach wyróżniamy trzy bloki przedmiotowe:

• nauki humanistyczne: język duński, język angielski, historia, wiedza o społeczeństwie, religia;
• nauki ścisłe: matematyka, fizyka, chemia, geografia, biologia;
• kształcenie praktyczno-artystyczne: wychowanie fizyczne, plastyka, muzyka, projektowanie tkanin, obróbka drewna i metalu, zajęcia gospodarstwa domowego.

Uczniowie realizują podstawę programową w ramach wybranych bloków, a oprócz tego mogą korzystać z wielu zajęć dodatkowych, które są w większości bezpłatne.

-> A jak wygląda edukacja w Norwegii? Dowiesz się z artykułu: Jak wygląda edukacja w Norwegii? <-

Gymnasium – szkoła średnia II stopnia

Po ukończeniu Folkeskole uczniowie udają się do Gymnasium, czyli odpowiednika naszej szkoły średniej. Po jej zakończeniu młodzież przystępuje do egzaminu maturalnego.

Do wyboru jest kilka opcji:

• Gymnasium – 3-letnia szkoła ogólnokształcąca, która przygotowuje do studiów,
• Højere forberedelseseksamen (HF) – 2-letnia szkoła średnia dla uczniów, którzy ukończyli 10. klasę Folkeskole,
• Højere teknisk eksamen (HTX) – 3-letnia szkoła średnia skupiona na obszarze technicznym i ścisłym,
• Højere handelseksamen (HHX) – 3-letnia szkoła średnia skupiona na obszarze handlowym,
• Erhvervsuddannelser (EUD) – szkoła będąca połączeniem Gymnasium i zawodówki, która trwa zwykle dłużej niż 3 lata i umożliwia zdanie zarówno matury, jak i egzaminu zawodowego,
• Studenterkursus – 2-letnia szkoła, w której nie ma takich przedmiotów, jak WF czy religia.

Studia w Danii

Uczniowie, którzy zdali duńską maturę, mogą aplikować na studia. Wyróżniamy dwa rodzaje uczelni wyższych:

• Universitet – tradycyjny uniwersytet, czyli placówka naukowo-badawcza, w której można uzyskać tytuł licencjata, magistra i doktora. Nauka jest nastawiona na przygotowanie do zawodu i kariery naukowej. Do duńskich uniwersytetów zaliczamy również odpowiednik polskiego ASP. Zajęcia często odbywają się w języku angielskim, gdyż w Danii studiuje sporo obcokrajowców.
• University College – studia techniczne nastawione na praktyczne przygotowanie do zawodu. Trwają od 2,5 roku do 6 lat, w zależności od kierunku i są podzielone na część teoretyczną oraz praktyczną (płatne praktyki).

Studia w Danii są bezpłatne zarówno dla Duńczyków, jak i obywateli Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii. Ważną informacją dla licealistów z Polski jest to, że duńskie uczelnie akceptują polską maturę – pod warunkiem wyrobienia odpowiedniej liczby godzin wybranych przedmiotów.

Szkoła w Danii – ciekawostki

Zastanawiasz się, czym różni się duński system edukacji od polskiego? Różnic jest bardzo dużo, a szkoły w Danii są znacznie bardziej nastawione na rozwój samodzielności i otwarte na różnorodność. Przygotowaliśmy garść ciekawostek na temat duńskiej edukacji.

• W Danii obowiązuje zupełnie inny system oceniania niż w Polsce. Najgorsza ocena to -3, a najlepsza to 12. Pomiędzy nimi znajdują się 00, 02, 4, 7 i 10.
• Zadania domowe w duńskich szkołach są rzadkością, a jeśli już są zadawane, to na weekendy.
• Uczniowie liceów dostają kieszonkowe za chodzenie do szkoły – od 2500 DKK do 5000 DKK na miesiąc.
• Uczniowie są z nauczycielami na „ty”.
• Szkoła duńska zapewnia uczniom darmowe podręczniki i materiały dydaktyczne.
• Zajęcia odbywają się od poniedziałku do piątku i trwają 45 minut, choć w niektórych szkołach długość trwania lekcji może się różnić.

●      Dzieci zaczynają i kończą Folkeskole w tym samym składzie i z tym samym wychowawcą.

• W jednej klasie znajduje się nie więcej niż 20 uczniów.
• W rankingu UN’s Human Development Index z 2019 roku duński system edukacji znalazł się w pierwszej dziesiątce najlepszych na świecie.

●      Do 7. klasy szkoły podstawowej oceny są wyłącznie opisowe.

Rok szkolny i dni wolne w Danii

W Danii rok szkolny rozpoczyna się w połowie sierpnia i kończy pod koniec czerwca. Wakacje są więc krótsze niż w Polsce (6 tygodni), jednak uczniowie mają więcej przerw w ciągu roku: tygodniowe ferie jesienne, przerwę świąteczną, tygodniowe ferie zimowe i tygodniowe ferie wielkanocne. Uczniowie mogą odpoczywać również we wszystkie dni wolne od pracy, czyli:

• Nowy Rok (Nytårsdag) – 1 stycznia,
• Wielki Czwartek (Skærtorsdag), Wielki Piątek (Langfredag), Wielkanoc (Påskedag), Poniedziałek Wielkanocny (2. Påskedag) – święta ruchome,
• Wielki Dzień Modlitwy (Store Bededag) – święto ruchome,
• Dzień Wniebowstąpienia (Kristi Himmelfartsdag) – święto ruchome,
• Zielone Świątki (Pinsedag) – święto ruchome,
• Boże Narodzenie (Juledag) – 25 grudnia,
• Drugi Dzień Świąt Bożego Narodzenia (2. juledag) – 26 grudnia.

-> Jakie są szkoły w Szwecji? Przeczytaj: Edukacja w Szwecji <-

Polskie szkoły w Danii

Mieszkając w Danii, można zdecydować się na posłanie dziecka do szkoły polskiej. Należy jednak pamiętać, że jest to nauczanie dodatkowe, realizowane zazwyczaj raz w tygodniu, w soboty. Kształcenie może odbywać się w systemie stacjonarnym lub online, w zależności od szkoły. W Danii funkcjonują Szkoła Polska im. Marii Skłodowskiej-Curie przy Ambasadzie RP w Kopenhadze oraz Szkoła Polska przy Ambasadzie RP w Kopenhadze z siedzibą w Viborgu. Placówki prowadzą nauczanie na poziomie ośmioletniej szkoły podstawowej i wszystkich klas liceum ogólnokształcącego. Ich celem jest nauka języka ojczystego, wiedzy o Polsce oraz polskich obyczajów i kultury. Szkoły realizują uzupełniający system nauczania przedmiotów w oparciu o polską podstawę programową.